EMİNE ÇAĞLAR
Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve
Teknolojisi Yüksekokulu
Günümüzde olimpiyatlar ve şampiyonalar sonrası dönem,
tekniklerin karşılaştırılması ile canlı kalmaktadır. Anrenman prgoramı,
antrenör tarafından sistematik teknik bir yaklaşım gerektirir. Karşılaşma
sonrası video analizleri ile alıştırmalarda düzeltilmek zorunda olan teknik
hataların belirlenmesi gerekmektedir. Bu noktada biyomekanik analizlerin
performansı arttırmadaki rolünün ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır.
Yüksek atlamada sporcunun amacı, verili bir yönde (dikey
yönde) ağılkı merkezinin maksimum yer değişimin sağlamak ve sonra kurallara
uygun olarak bu yer değişimi yapabileceği kadar fazla elde etmektir. Yüksek
atlamda bunun anlamı, sporucunun ağırlık merkezinin ulaştığı maksimum
yükseklikte barın üzerinden vücudunu geçirmeye çalışmasıdır. Kazanılan
yükseklik, büyük oranda sıçrama sırasında yaklaşma koşusunun kinetik
enerjisini, açısal harekete dönüştürebilme etkinliğine bağlıdır. Bunu başara
bilmek, aşağıdaki noktalar dikkate alınarak sağlanabilir.
-Yaklaşma koşusu ile sağlanan ileri hareket, yukarı
harekete sıçrama ile dönüştürülür.
-Yüksek atlayıcı sıçrama ile
yeri terk ettikten sonra, vücut ağırlık merkezinin havada takip edeceği yol,
sıçrama anında belirlenmiştir ve bir daha değiştirelemez.
-Sıçramayı takiben havada
kazanılabilecek fazladan yükseklik, vücut üyelerinin ağırlık merkezi etrafında
düzenlenmesi ile yapılarak, daha ekonomik bir çıta geçisi sağlanabilir.
-Sıçrama anında yere uygulanan
kuvvetin miktari, atlanabilecek yüksekliği belirleyen en önemli etkendir. Bu nedenle,
havada yapılacak hareketter ikinci derecede önemelidir ve olduğundan fazla
önemsenmemelidir.
-Sıçramada, yerden ayrılma sırasında atletin
açısal hareketi üç bileşene ayrılabilir. Bunlar; dikey yönde, çıtaya parelel ve
çıtaya dikey yönlerde hareketlerdir. Burada ana amaç, dikey yöndeki hareketi
geliştirmek ve maksimale çıkarmaktır.
-Atlet, sıçramayı takiben, çıtayı geçmek için
ağırlık merkezini yükseltmek zorunda olduğu mesafeyi mümkün olduğu kadar
kısaltmaya ve çıtayı en ekonomik çıta üstü hareketle geçmeye çalışır.
Yüksek atlama 3 bölümden oluşmaktadır.
1. Yüklaşma: Sporcunun çıtaya doğru koşmaya başladığı andan, sıçrama
ayağının yere teması arasındaki bölüm
2. Sıçrama (take-of): Yaklaşma koşusu sonrası, sıçrama öncesi ayağın yere
temasından sıçrama ayağının yerle temasanın kesildiği bölüm.
3. Uçus (flight):
Sıçramadan yere konmaya kadar olan bölüm. Yüksek atlamada konma, performans ile
ilgili bir faktör değildir.
Hay (1978) biyomekanik açıdan yüksek atlamada sıçramada ve uçusun 3 yüksekliğe
ayrılabileceğini belitrtmiştir.
H1- Sıçrama Yüksekiği: Sporcunun sıçramadaki ağırlık merkezinin (GM) yüksekliği
H2- Ağırlık Merkezinin Uçuş Ytıksekliği: Sporcunun uçuş sırasındaki
maksimum kütle merkezi yüksekliği ile sıçrama yüksekliği arasındaki fark.
H3- Çıta Üzerindeki Yükseklik: Ağırlık merkezi uçuş yüksekliği ile çıta
yüksekliği arasındaki dikey mesafe.
Sıçrama yüksekliği hemen hemen yaklaşma koşusundan bağımsızdır. Bu yükseklik,
antropometrik parametreler (vücut kitlesi, segment uzunlukları, segmentlerdeki
ağırlık merkezi gibi) kadar, sıçrama sırasındaki vücut açıları ile de belirlenir)
Antropometrik parametrelere ek olarak, sıçrama yüksekliğini etkileyen şu
teknik parametreler de ele alınmaktadır.
-Sıçramadaki
sıçrama bacağının diz açısı
-Sıçramadaki
diğer bacağın gerginlik açısı
-Sıçramadaki
gövde pozisyonu açısı
-Sıçramadaki
öne, arkaya, iç tarafa eğilim açısı
Biyomekanik açıdan uçus yüksekliği, sıçramadaki Ağırlık merkezinin dikey
hızına bağımlıdır. Bu hız, dikey etki, ayağın yere temasındaki Ağırlık
merkezinin dikey hızı ve atlayacının Ağırlıksı tarafından belirlenir.
Yere temas
(touch-down) koşulları, son adımlarla belirlenir. Bu nedenle şu parametreler
dikkate alınmalıdır (5):
-Destek ve uçuş zamanları, adım sıklıkları
-Ağırık merkezinin yolu
-Yaklaşma koşusu açısı
-Vücut parçaları ve vücut pozisyon açıları
-Yatay, dikey ve son hızlar
Sıçramanın kendisi dikkate alındığında şu parametreler ele alınmalıdır:
-Destek zamanları
-Ağırlık merkezinin dikey yolu
-Ayağın yere temesı ve sıçramalarda vücut parçaları, vücut pozisyon
açılar
-Çıtadan uzaklık
-Yatay, dikey ve son hızlar
-Sıçrama açısı
Uçuş ele
alındığında şunlar ele alınmalıdır:
-Çıta üzerindeki yükseklik
-Çıtaya göre ağırlık merkezinin pozisyonları
Yüksek atlamanın doru ve tam
bir analizini yapmak için üç eksendeki rotasyonlar ve eğik bir koşu olması
nedeniyle üç boyutlu ölçümler yapılmalıdır. İki boyutlu analizlerin sonuçları
dikkatli yorumlanmaladır. Yüksek atlamada düzgün; üç boyutlu ölçüm alına
zorluğu nedeniyle, literatürde sadece birkaç üç boyutlu ölçüm verileri veren
makale vardır(5).
Destek
ve Uçuş Zamanları:
Süratli bir koşu, atletin daha fazla kuvvet uygulamasına neden olur.
Koşunun sonunda, sıçrama ayağı sıçramak için gövdenin herhangi bir noktaya
bastığında, diz ve kalça eklemleri arasındaki ekstansör kaslar ayağın
fleksiyonuna direnerek karşı koyarlar. Fakat ayak, alteni öne momentumundan dolayı
mecburi bir fleksiyon yapacaktır. Bu durumda ekstansör kaslar gerilecek, bu
gerilme sıçrama bölümünün ikinci yarısında süratli ve şiddetli bir ekstansiyon
yapmasına yardımcı olacaktır. Böylece süratli bir koşuyla sıçramada dikey
kuvvetin artacağı ortaya çıkar.
Önceki
çalışmaların sonuçları yaklaşmanın son adımlarında uçuş zamanında azalmaya
genel bir eğilim olduğunu göstermektedir. Destek zamanları genellikle aynı
kalır ya da adım sıklığında bir artışa yol açarak hafifçe artar. Antenörlük
uygulamasında bu, yatay hızda minimal bir kayıpla son adımlarda koşu
aktivitesinde bir artış olarak açıklanır. Conrad ve Ritzdorf (1990). Seul
Olimpiyatlarında, Ritzdorf ve Conrad (1990. Roma'da yapılan II.Dünya
Şampiyonasında erkekler ve bayanlarda 1. ve 2. gelen sporcuların destek ve uçuş
zamanlarını söyle bulmuşlardır.
Tablo 1. Destek zamanları (sn)
Adı |
Çıta yüksekliği |
2. son adım |
Son adım |
Sıçrama |
Bayanlar,
seul : |
|
|
|
|
Ritter |
2.03+ |
0.155 |
0.195 |
0.175 |
Kostadinova |
2.01+ |
0.125 |
0.120 |
0.115 |
Roma : |
|
|
|
|
Kostadinova |
2.09+ |
0.120 |
0.133 |
0.140 |
Bykowa |
2.04+ |
0.140 |
0.133 |
0.167 |
Erkekler,
seul: |
|
|
|
|
Avdeyenko |
2.38+ |
0.175 |
0.225 |
0.195 |
Conway |
2.34+ |
0.150 |
0.165 |
0.175 |
Roma : |
|
|
|
|
Sjoeberg |
2.38+ |
0.140 |
0.147 |
0.160 |
Paklin |
2.38+ |
0.147 |
0.180 |
0.180 |
Tablo 2. uçuş zamanları (sn)
adı |
Çıta yüksekliği
|
2. son adım |
Son adım |
Bayanlar, seul: |
|
|
|
Ritter |
2.03+ |
0.090 |
0.065 |
Kostadinova |
2.01+ |
0.120 |
0.095 |
Roma: |
|
|
|
Kostadinova |
2.09+ |
0.093 |
0.087 |
Bykova |
2.04+ |
0.153 |
0.047 |
Erkekler,
seul |
|
|
|
Avdeyenko |
2.38+ |
0.115 |
0.030 |
Conway |
2.38+ |
0.150 |
0.040 |
Roma : |
|
|
|
Sjoeberg |
2.38+ |
0.153 |
0.060 |
Paklin |
2.38+ |
0.133 |
0.047 |
Adım Uzunlukları: Literatürde, üst düzey
yükseklik atlıyıcıların sondan bir önceki adımlarının (penultimate) uzun olduğu
ve sıçramaya girilen adımların kısa olduğuna ilişkin bir fikir birliği vardır.
Bununla birlikte sondan bir önceki adımın uzun olduğu konusu tüm atlayıcılarda
bulunmamıştır. Dapena (1980), adım uzunluklarının, son adımdan üç adım önceki
adım için 1.55m-2.11m., sonradan bir önceki adım için 1.57m. – 2.11m. ve son adım
icin 1.62m-2.10m arasında değiştiğini rapor etmiştir(5). Conrad ve Ritzdort (1990),
son adım uzunluğunu bireysel olarak değişebileceğini ve son adımın uzunluğu ve
kısalığına ilişkin sorunu henüz tam kurulmadığını belirtmektedir. Şekil 2'de
bir adım uzunluğu görülmektedir.
Conrad ve Ritzdort (1990), SeulOlimpiyatlarında, Ritzdorf ve Conrad
(1990)
Roma’da yapılan II. Dünya Şampiyonasında (1987) erkekler ve bayanlarda 1
ve 2. gelen sporcuların adım uzunluklarını şöyle bulmuşlardır.
Tablo 3.adım uzunlukları (m)
Adı |
Çıta yüksekliği |
2. son adım |
Son adım |
Bayanlar,
Seul: |
|
|
|
Ritter |
2.03+ |
1.94 |
2.03 |
Kostadinova |
2.01+ |
1.91 |
2.01 |
Bykova |
1.96+ |
2.00 |
1.69 |
Roma: |
|
|
|
Kostadinova |
2.09+ |
1.76 |
2.01 |
Bykowa |
2.04+ |
2.07 |
1.61 |
Erkekler,
seul: |
|
|
|
Avdeyenko |
2.38+ |
2.37 |
2.35 |
Conway |
2.34+ |
2.37 |
1.89 |
Roma : |
|
|
|
Sjoeberg |
2.38+ |
2.25 |
1.95 |
Paklin |
2.38+ |
2.44 |
2.18 |
Adım uzunluğu oranı, çok sabit bireysel bir parametre gibi görünmektedir.
Son adım kasılan sporcular (Bykowa gibi) yada uzayan sporcular (Ritter,
Kostadinova gibi), Roma'da finalde de öyle yapmışlardır (5).
Önceki çalışmalarda, destek evresi sırasında ağırlık merkezi
yüksekliğinin vertical değişikliklerinin minimal olduğu bulunmuştur. (Son üç
adımda yere temasta kütle merkezi yüksekliğinin orta düzeyde azalma eğilimi
ile). Çoğu durumlarda ağırlık merkezi yüksekliği sıçrama için yere temasta en düşüktür.
Şekil 3, ağırlık merkezinin yatay yolunu göstermektedir. Depena (1980). Yaklaşma
koşusu açısının son adımda bir azalma eğilimi gösteridğini rapor etmektedir. Son
adımlarda ölçülen veri, 22 ile 63 derece arasındadır(5,9).
Vücut Segmentleri ve Vücut Pozisyon Açısı:
Çalışılan vücut segmentleri açıları arasında, son adımların çeşitli evlerindeki
diz açıları, ağırlık merkezi yüksekliğinin bir belirleyicisi olması nedeniyle
özel ilgi alanı olmuştur. Conrad ve Ritzdorf (1990), penultimate adımında
destek ayağındaki bu açının analizlerinin çoğu sporcunun yere hemen hemen düz
bir bacakla temas ettiğini gösterdiğini belirtmişlerdir. Çoğu sporcunun yere
temasta diz açı değerlerinin 160 dereceden daha büyük ve maksimum amortizasyon
açılarının 150 derece civarında olduğunu bulmuşlardır. Ayrıca son adımda yere
temasta diz açılarının 150 ile 160 derece arasında ve maksimum amortizasyon
açılarının 140 dereceden 120 derecenin daha altında değişebildiğini
bulmuşlardır. Genelde en düşük diz açısı değerlerine son adımın amortizasyon
evresinde ulaşılmıştır.
Literatürde üst düzey atlayıcılarda son adımda minimal diz açılarının mutlaka
yatay hızda bir azalmaya yol açmadığına ilişkin fikir birliği vardır. Ayrıca
yaklaşım koşusunun son adımlarında vücudun öne eğiliminin yatay hızın devam
etmesine imkan tanıdığını ilişkin de bir fikir birliği söz konusudur.(5)
Yatay, Dikey ve Son hızlar: Addachi ve ark. (1973), Nigg
ve ark. (1974) ve Dapena (1980) tarafından rapor edilen yaklaşma koşusundaki
yatay hız verilerine göre hız değerleri, 4.5m/sn ile 7.9m/sn arasında
değişmektedir (5). Conrad ve Ritzdorf (1990)'un Seul Olimpiyatlarında yaptıkları
analiz, yatay hızda bu değerler gibi geniş bir değişkenlik göstermemiştir
(Tablo 4).
Tablo 4 Yatay Hız (m/sn)
adı |
Çıta yüksekliği |
2. son adım |
Son adım |
Sıçrama |
Bayanlar,
seul : |
|
|
|
|
Ritter |
2.03+ |
7.2 |
6.9 |
93.2 |
Kostadinova |
2.01+ |
7.7 |
7.6 |
4.3 |
Bykova |
1.96+ |
6.5 |
6.4 |
3.3 |
Roma: |
|
|
|
|
Kostadinova |
2.09+ |
7.8 |
7.5 |
3.8 |
Bykowa |
2.04+ |
7.1 |
6.8 |
3.2 |
Erkekler,
seul: |
|
|
|
|
Avdeyenko |
2.38+ |
7.9 |
7.8 |
3.8 |
Conway |
2.34+ |
7.5 |
7.2 |
3.6 |
Roma : |
|
|
|
|
Sjoeberg |
2.38+ |
7.2 |
7.2 |
3.6 |
Paklin |
2.38+ |
8.5 |
6.9 |
3.3 |
Ne literatür ne de Conrad ve Ritzdorf'un verileri son iki adım icin
yaklaşma koşusu hız oranında açık bir eğilim göstermemektedir. Hızda hafif
azalmalar olabileceği gibi hafif artışlar da olabilmektedir (5).
Destek Zamanları: Sıçrama
zamanının kısmen öndeki vücut segmentlerinin eylemi ile belirlendiğine ilişkin
ortak bir görüş vardır. Nigg (1974), Hay (1975) ve Viitassalo ve arkadaşları (1982),
öndeki kol ve öndeki eğik bacakla yapılan sıçramaların, çift kol ve öndeki
bacağın gergin olması ile yapılan sıçramalara (170-230 msn) göre daha kısa
sıçrama zamanı (120-200 msn) ortaya koyduğunu rapor etmişlerdir (5).
Literatürde sıçrama zamanı
ve uçuş yüksekliği arasında anlamlı bir ilişki rapor edilmemesine rağmen,
Conrad ve RitzdorF (1990)'un verileri günümüzün en iyi atlayıcıları arasında
sıçramada oldukça kısa destek zamanına bir eğilim olduğunu göstermektedir. 120
msn (Kostadinova) ile 190 msn (Sotomayor) arasında destek zamanları bulunmuştur
(çoğu sporcu için 150 ile 170 msn arasında).
Ağırlık merkezinin dikey
yolu : Nigg (1974),sıçrama sırasında ağırlık merkezinin vertikal yükselmesi
ile uçuş yüksekliği arasında pozitif bir ilişki rapor etmektedir. Ağırlık
merkezinin vertikal yüksekliğine ilişkin değerler 0.38m ile 0.48m arasında
değişmektedir (5) Conrad Ritzdorf(1990)'un verilerine göre ise erkeklerde 0.41
m ile 0.61 m., bayanlarda 0.3 1 m ile 039m arasında değişmektedir Fakat Conrad
ve Ritzdorf (1990)' un istatistiksel analiz sonuçları ağırlık merkezinin
dikeyde yükselmesi ile uçuş yüksekliği arasında pozitif bir ilişki eğilimini
onaylamıştır.
Tablo 4 Yatay Hız (m/sn)
Adı |
Çıta yüksekliği |
2. son adım |
Son adım |
Sıçrama |
(Bayanlar ) |
|
|
|
|
Ritter |
2.03+ |
0.02 |
0.03 |
0.29 |
Kostadinova |
2.01+ |
0.03 |
0.03 |
0.21 |
Bykova |
1.96+ |
0.07 |
0.00 |
0.38 |
|
|
|
|
|
(Erkekler) |
|
|
|
|
Avdeyenko |
2.38+ |
0.03 |
0.01 |
0.41 |
Conway |
2.34+ |
0.06 |
0.00 |
10.41 |
Yere Temasta ve
Sıçramada Vücut Segment ve Vücut Pozisyon Açıları: Conrad ve Ritzdorf (I 990)'un
verilerine göre, yere temasta diz açısı değerleri 165 derece ile 175 derece
arasında değişmektedir. Maksimum amortizasyon açılan 130 derece ile 155 derece
arasında farklılaşmaktadır ve bu. literatürü desteklemektedir Bu araştırmacılar
son adımın amortizasyon evresinde minimal diz açılarına ulaşıldığını
bulmuşlardır.
Dapena ( 1980), sıçrama
sırasında çok küçük bir ağırlık merkez sapması (Maksimum 7 derece) bulmuştur.
Ağırlık merkezi yoluna ilaveten uygun vücut pozisyonları da etkili bir
sıçramadan sorumludur. Bunlar öne/arkaya ve içe yönelim de vücut eğim
açılarıyla ifade edilirse Seul Olimpiyatlarındaki tüm sporcular, sıçrama için
yere temasta gövdenin 10-20 derecelik arkaya eğimini ortaya koymuşlardır. Bu arkaya
eğim, son adımın sonunda hazırlanmıştır. Sıçrama'nın sonunda sporcuların çoğu
dik gövde pozisyonuna geçmişlerdir. Son adımda maksimum miktarda içe eğim
görülmüştür. Sıçrama için yere temasta ayakucu mesafesi i1e ağırlık merkezinin
karşılaştırması, tüm sporcular için belirgin içe eğim göstermektedir. Sıçramada
aynı karşılaştırma, çıtaya orta düzeyde bir eğim göstermektedir. Yetersiz
açısal momentumundan kaçınmak için bu mesafe, minimal tutulmalıdır (5,9).
Sıçrama anında
kolların hareketi atlayışın sonucunu önemli derecede etkiler. Sıçrama anında
kolların yukarıya doğru hızla yaptığı hareket ile oluşan tepki. gövde' aşa
doğru bastırır Oluşan kuvvet sıçrama bacağı üzerinden yere aktarılır. Sonuçta
yere uygulanan dikey hız artacaktır (etki-tepki) Kol hareketlerinin etkili bir
biçime çevrilebilmesi için en etkili yöntemlerden birincisi her iki kolun sahip
olduğu dikey kuvveti hesaplamaktır.Diğer bir yol her iki kolun sıçrama anında
gövdeye oranla dikey hızını ölçmektir.Yüksek atlamada genellikle çıta dan uzak
olan kol daha etkilidir. Bazı sporcuların sıçramanın başlangıcında çıta aya
yakın kolları geride olacağına önde bir noktadadır. Bu durumda kol daha az bir
efektif değere sahiptir Yüksekçi koşunun son iki adımında, her iki kolu
kuvvetli olarak geriden-öneyukarı bir hareketle işe katmalıdır. Yapılan
araştırmalara göre çift kolla yapılan sıçramada yere uygulanan kuvvet
artmaktadır (2).
Çıtadan Uzaklık: Literatürde
sıçramada bardan kütle merkezi ya da ayakucu mesafesi ile ilgili herhangi bir
çalışma bulunmamaktadır. Conrad ve Ritzdorf (1990), bu ölçümler arasında büyük
oranda farklılıklar olduğunu bulmuşlardır. Bu parametrelere yaklaşma açısı ve
sıçrama açısı birlikte ele alınmalıdır.
Yatay Dikey Son Hızlar:
Sıçrama bölümündeki dikey hız, yüksek atlamada performansın belirlenmesi
bakımından hayati önem taşır. Yüksekçi sıçramak için, sıçrama ayağını yere bas tığı
an, daha önce kazandığı hıza bağlı olarak öne doğru hareketine devam eder. Buna kısaca öne rotasyon denebilir. Öne rotasyon devam ederken aynı anda
ayağın fleksiyonuna bağlı olarak vücut ağırlık merkezi yere (ayağa) doğru bir
harekete başlar (çökme). Sıçrama anın da oluşan bu tür hareket negatif bir
dikey hız içerir. Sıçramanın başlangıcındaki dikey hız, genellikle ufak bir
negatif hıza sahiptir. Sıçrama anında negatif değer hızı ne kadar az ise,
yüksek atlayan kişinin sıçraması da buna paralel olarak daha etkili olur (2).
Dapena, (1980)'e göre sıçrama sırasında atlayıcının yatay hızı 2.23-3.7 m/sn
azalmakta dır (5). Conrad ve flitzdort (1990), Kostadinova ile yaptıkları
çeşitli analizlerde (Roma'da), Kostadinova' nın her başarılı denemede yatay
hızını 2.Sm/sn' don daha fazla azalttığını bul muşlardır. Bu bulgu Dapena' nın
bulguları ile benzerdir. Erkekler için bu değerler, dünyanın en iyi
atlayıcılarında 3.5 -4.2mİsn arasında değişmektedir Sıçrama bölümünün sonunda
vücut ağırlık merkezinin dikey hızı, sporcunun ayağı yerden kesildikten sonra
vücut ağırlık merkezi nin çıktığı yükseklik ile saptanabilir (3). Conrad ve
Ritzdorf (1990), Roma da ki Dünya Şampiyonasında uçuş yüksekliğini belirleyen
dikey hızın (sıçrama sırasında) erkeklerde 4.5 - 5.0 m/sn arasında, bayanlarda 3.8
- 4.3m/sn arasında değiştiğini ortaya koymuşlardır.
Sıçrama Açısı: Conrad ve Ritzdorf (1990), üst düzey
atlayıcıların karakteristik sıçrama açısının 50 dereceden daha küçük olduğunu
bulmuşlardır. Dapena da sıçrama açılarını 40-48 derece olarak belirtmiştir.
Çıta Üzerindeki
Yükseklik: Sıçramanın sonucu vücut ağırlık merkezinin çıta üzerinde ulaştığı
maksimum yükseklik, sıçrama bölümünün sonunda vücut ağırlık merkezinin yerle
olan yüksekliğine, yere uyguladığı kuvvete ve bu kuvvetin uygulanış süresine
bağlıdır. Sıçrama ayağının yerden a hemen önceki yükseklik. sporcunun boy uzunluğunun.%
70 ve ya %75' I kadar bir orandadır. Bunun anlamı; uzun bir fıziksel yapıya
sahip olacaktır. sporcu daha işin başında büyük bir avantaja sahip olacaktır (3).
Bar üzerindeki
yükseklik barı geçen vücut , segmentlerinin yönelimine bağlıdır. Dapena(1980)'ya
göre, tüm vücudun açısal momentumu ile etkilenmektedir (5)
Çıtaya göre Ağırlık
Merkezinin Pozisyonu: Uteratürde bu parametreye ilişkin. herhangi bir çalışma
bulunmamaktadır (5).
Yöntemler:
Seul Olimpiyat Oyunlarındaki
yüksek atlama yarışmaları 2 LOCAM 16mni'lik yüksek hız (high-speed)
kameralarıyla filme alınmıştır. Kameralar, saniyede 200 kare (frame) nominal oranında
çalışacak şekilde eşzamanlı olarak ayarlanmıştır. Filmde bir sporcunun maksimum
tanıtımını sağlamak için her iki kamera genel horizontal düzlemde
yerleştirilmiştir. Yarışma sahasının ard alanına referans noktalarının
yerleştirilmesiyle, her kameranın görüş alanının uzaysal oryantasyonu olası
kılınmıştır (5,9,10). Conrad ve Ritzdorf (1990), yaptıkları analiz sırasında her
yarışmanın üst 8 sırasına yerleşen sporcuları digitize etmiş ve ilgili
parametreleri hesaplanmışlardır.
Biyomekanik
analizlerin, bireysel eksikliklerin belirlennıesi, ardışık hareket evreleri
arasındaki bağlantının belirlenmesi ve uygulamada algılanması zor olan parametrelerin
niteliksel değerlendirilmesi açısmdan büyük katkıları olmaktadır (8).
Antrenör, bir
biyomekanik uzmanı ile işbirliğine girerek belli hareketlerin analizine
katılabilir. Daha sonraları daha ileri düzeyde analizler yapabilir. Böyle bir
aktivitenin üç değerli yönü vardır: Eğitir, güven kazandırır ve
öğretmen/antrenör ve sporcunun performansını geliştirir (11).
Görüldüğü gibi,
bu tür analizler performansın artmasına yardım edecek bilgiyi sağlaması
açısından önem kazanmaktadır
1. Aygün, T.
(1991). fosbory Flop Tekniğinin Biyomekanik Analizi - I. Atletizm Billm ve
Teknoloji Dergisi. 2. 3-6
2. Aygün, T. (1991). `Fosbory Flop Tekniğinin Biyomekanik Analizi - II. Atletizm
Bi lim ve Teknoloji Dergisi. 3,16-19
3. Aygün, T. (1991). fosbory Flop Tekniğinin Biyomekanik Analizi - III Atletizm
Bilim ve Teknoloji Dergisi. 4,36-38
4. Brueggeman, R,
Conrad, T. (1 986) IAAF B Research. Edlt. Sun sanka R, Brueggeman Rtsarcuchas
E. Athens. Sf. F/1-F/24
5. Conrad, k, Ri W.
(1990). IAAF Scientifjc Research at the Garnes of the XXIV Oly Seou11988. Edil.
Brüggemann G.P., Giad, 0. Sf.177-217
8. Hay, J.G. (1975).
The Blomcchanlcs of Sports Teohniques. Lon Prenlice Hall inc.
7. Jarvor, J.
(1992). Yüksek Atlamamn Temel Çev.C.Açıkada E.Deniz Atletiznı Bi lim ve Teknoloji
DergisI. 4, 51
8. Ritzdorf, W.
(1986). High Jurnp: Resulss ota Bionıechanio Study: New Studles in Athletics, 4
(1), 33-51
9. flitzdorf W.,
Conrad A. (1990). lAF Scientifıc Rehort on the II World Champi onships In Atlhletics,
Ron,.. Second edifton. St G1 -G50
10. Ritzdorf, W„ Conrad,
k, Loch, M. (1 909).inI comparison ol dıe nçs
of Stença
Kostadinova a1 the i World Championships in AthJeücs Rome 1907 and the Gamoş ol
the XXIV Olympiad Seoul 190VV. New Studies in Athletics4(4), 354ıw
11. Terauds, .J. (1 988) What 0 Can Do For The Average Caadı and Ath
letes. New Studies in Athletics: 3
(1), 9-12
Yayına Hazırlayan : Özgür GÜRSOY